Wednesday, September 05, 2007

U POTRAZI ZA KNJIGOM - Žan Pol Sartr "Bez Izlaza"







"To forget about the others? How utterly absurd! I feel you there, in every pore. Your silence clamors in my ears. You can nail up your mouth, cut your tongue out-- but you can't prevent your being there. Can you stop your thoughts? I hear them ticking away like a clock, tick-tock, tick-tock, and I'm certain you hear mine. It's all very well skulking on your sofa, but you're everywhere, and every sound comes to me soiled because you've intercepted it on its way".




Žan Pol Sartr (Jean-Paul Sartre 1905 - 1980) je najpoznatija figura u filozofiji dvadesetog veka. Iako nije začetnik egzistencijalizma, Sartr je svakako njegov najznacajniji predstavnik. Pored filozofije, bavio se i pisanjem romana i drama, literarnom i dramskom kritikom, kao i politikom i društvenim aktivizmom. Sartr piše svoje najpoznatije delo „Mučnina“ 1938. a 1964. je nominovan za Nobelovu nagradu. Nagradu je odbio da primi.

Njegove drame i romani izražavaju verovanje u činjenicu da su sloboda i prihvatanje lične odgovornosti najveće vrednosti u životu i da se individue moraju oslanjati na svoje lične kreativne sposobnosti, ne na drustvene ili religijske autoritete.

Sartr je verovao da su naše ideje proizvod iskustava iz doživljenih životnih situacija, i da romani i drame koje opisuju takva iskustva imaju istu vrednost kao i filozofski eseji i elaboracije. Prema Sartru spoznavanje sebe nije moguće bez drugih ljudi. Svaki čovek ima potrebu da bude u kontaktu sa drugim ljudima, time on dokazuje svoje postojanje. Sartrova filozofija objedinjuje fenomenalizam Edmunda Huserla, metafiziku Hegela i Hajdegera, drustvenu teoriju Karla Marksa. Na Sartra su uticaj imale i filozofije Kanta i Niče. Kao i brojna literarna dela, ubrzani razvoj psihologije i naravno burna politička desavanja i ratovi u dvadesetom veku.

Drama „Bez Izlaza“ napisana je u Parizu, Maja 1944. Istog meseca, samo nekoliko dana pre oslobođenja Pariza, drama je i postavljena na pozorisnu scenu. Deceniju kasnije je snimljen i film u režiji Jacqueline Audry. Ova jednočinka je jedan odličan prikaz i metafora Sartrove filozofije.


"Open the door! Open,blast you! I'll endure anything, your red-hot tongs and molten lead, your racks and prongs and garrotes-- all your fiendish gadgets, everything that burns and flays and tears-- I'll put up with any torture you impose. Anything, anything would be better than this agony of mind, this creeping pain that gnaws and fumbles and caresses one and never hurts quite enough".



Dramu u celosti (sa nekim malim didaskalijama) možete skinuti sa sledeće adrese:





0 Comments:

Post a Comment

<< Home